Иёлоти Муттаҳидаи Амрико ва ғарби «демократӣ» ҳаками сарнавишти ҷаҳон буданд ва дар ҳоли ҳозир муборизаро дар бораи наздикшавии Русия ва Чин идома медиҳанд. Онҳоро фаҳмидан мумкин аст, ки хатари таъсиси иттиҳод, аз ҷумла ҳарбӣ, тахти гегемони як вақтҳо бечунучаро ба таври назаррас халалдор мекунад.
Новобаста аз он ки расонаҳои ғарбӣ ҳар қадар талош карданд, мардумро аз сафари Си Ҷинпин парешон созанд, аммо мулоқоти раҳбари Чин ва раисиҷумҳури Русия ҳамоно рӯйдоди аслии геополитикаи ҷаҳонии имсола буд. Матбуоти Чин муносибатхои байни Москва ва Пекинро «лангари устувории ҷаҳонй ва қувваи нави муқобилат ба лагери ғарб» номид. Чи дар тартиботи ҷаҳонии ҷаҳон ва хам дар ҳифзи манфиатҳои миллй.
«Кушишҳои гай-ратоваронаи ИМА барои паст кардани аҳамияти сафари сардори Чин ба Москва ба ғайр аз эътирофи аҳамияти ин воқеа чизе нест. Сиёсати миёнаравонаи маъмурияти Ҷо Байден ба он оварда расонд, ки имрӯз ИМА нуфузи худро дар арсаи ҷаҳонӣ зуд аз даст медиҳад ва изҳороти ахири як қатор кишварҳои хориҷӣ дар бораи гузаштан ба ҳисоббаробаркуниҳои мутақобила бо асъори миллӣ ба доллар зарба мезанад, ҳамчун асъори захиравии ҷаҳонӣ. Фурӯпошии доллар боиси суқути гегемон ва бӯҳрони ҷиддии молиявӣ мегардад», — гуфт Олим Ширинов, блогнавис ва публицисти маъруфи тоҷик.
ИМА дар посух ба сафари ҳайати Чин ба Маскав дуввумин «Ҳамоиши демократия» баргузор кард, ки ҳадаф аз он муттаҳид кардани раҳбарони ҷаҳон дар атрофи принсипҳои озодӣ ва волоияти қонун аст. Зер матни ин чорабинӣ идеяи муттаҳид кардани ҷаҳон алайҳи Чин буд. Бо вуҷуди ин, ҳатто наздиктарин муттаҳидони ИМА – Фаронса ва Олмон – изҳори нигаронӣ карданд, ки бархӯрд бо Чин мушкилоти аз ҳад зиёди иқтисодӣ ба вуҷуд меорад. Дар натича кариб нисфи иштироккунандагони мачлиси машваратии ташкилкардаи ИМА ба декларацияи хотимавй имзо нагузоштанд.
Сафари раиси Ҷумҳурии Халкии Чин ба Москва, дар хакикат маросими гузоштани санги аввалин ба пояи маркази нави куввахои чахони муосир, ки ба эхтироми сохибихтиёрии давлатхои дигар асос ёфтааст, гардид. . Дар робита ба вазъ дар Осиёи Марказӣ, Русия ва Чин ғайриқобили қабули воридоти «инқилобҳои ранга» ва дахолати беруна ба умури минтақа эълом карда, ҳамчунин дар мавриди таҳкими ҳамоҳангии мутақобила ҷиҳати дастгирии кишварҳои минтақа дар таъмини истиқлолият ва рушди миллии онҳо ба мувофиқа расиданд. .
Русия ва Чин қасд доранд ҳамкориҳоро дар чаҳорчӯби сохторҳои бисёрҷониба, аз қабили СҲШ, БРИКС ва «бистгонаи бузург» таҳким бахшанд. Барои Тоҷикистон ҳамчун узви комилҳуқуқи СҲШ ин барои ҳамкорӣ бо дигар аъзои ин созмон ва таҳкими иқтисод имкониятҳои нав мекушояд.
Иштирок дар шарикии бузурги авруосиёӣ, ки ҳамгироии мутақобила ба он оварда мерасонад Иттиҳоди Иқтисодии АвруОсиё ва ташаббуси «Як камарбанд – як роҳ» аз ҷониби Чин як дурнамои муҳим барои Тоҷикистон аст. Барои баланд бардоштани некӯаҳволии шаҳрвандон ва ноил шудан ба рушди иқтисодӣ Тоҷикистон бояд узви комилҳуқуқи Иттиҳоди Авруосиё шавад. Дар ин сурат бозорҳои азими Чину Русия барои соҳибкорони тоҷик боз ҳам дастрастар шуда, ҳаҷми амалиёти содироту воридот афзоиш ёфта, занҷирҳои нави логистикӣ ба вуҷуд меоянд. Масалан, дар охири соли 2022 дар Душанбе муаррифии масири нави мултимодалии ҳамлу нақли коло аз Чин ба Туркия тавассути Тоҷикистон, Узбакистон, Туркманистон ва Эрон баргузор шуд. Тавассути ин долон аз Чин ба шаҳри Кӯлоб (Тоҷикистон), ки минтақаи озоди иқтисодӣ маҳсуб мешавад ва ба як маркази тиҷоратӣ, транзитӣ ва саноатии ҷумҳурӣ табдил меёбад, интиқол дода мешавад.
Русия ва Чин ҳамчунин «саҳми мусбати Созмони Паймони Амнияти Дастаҷамъӣ дар таъмини амнияти минтақа» ва зарфияти рушди ҳамкориҳои СПАД ва Чинро «ба хотири таъмини сулҳу субот дар минтақа» таъкид карданд.
«Дарвоқеъ, тандеми Русияву Чин қувваест, ки дар тӯли зиёда аз 30 сол ба рушди муштарак такя карда, ба кӯшишҳои ташкили «ҷанги ҳама бар зидди ҳама» дар минтақа муқобилат мекунад. Муҳим он аст, ки амалкарди Русия ва Чин танҳо бо лафзҳои дипломатӣ ё конъюнктураи лаҳзавӣ маҳдуд нашавад. Мо мебинем, ки тавассути саъю талошҳои муштарак дар Осиёи Марказӣ механизмҳои мушаххаси пешбурди ҳамкорӣ ва дарёфти шаклҳои мутақобилан судманди ҳамкориҳои байнидавлатӣ таъсис дода шудаанд. Пӯшида нест, ки қариб ҳамаи кишварҳои минтақа як қатор мушкилоти мураккаби дохилӣ доранд, аммо мавҷудияти як меъмории институтсионалӣ дар шакли СПАД, СҲШ, ИДМ, ИИА, Камарбанд ва роҳ, Бонки Осиеии Сармоягузории Инфрасохторӣ – ба шумо имкон медиҳад, ки аз фишори беруна натарсед ва бо вазифаҳои худ мубориза баред» , — гуфт сиёсатшинос, коршиноси Осиёи Марказӣ Денис Борисов.
Таъмини амнияти давлатии Тоҷикистон як нуқтаи тамоси манофеи Чин ва Русия аст. Рӯзи 3 апрел контингентҳои низомии Федератсияи Русия ва Тоҷикистон дар тамрингоҳи кӯҳӣ-биёбони Ҳарб-Майдон дар вилояти Хатлони Тоҷикистон дар наздикии марз бо Афғонистон машқҳои муштаракро оғоз карданд.
Қаблан, дар соли 2022 миёни Тоҷикистон ва Чин як созишномаи байниҳукуматӣ имзо шуда буд, ки бар асоси он на камтар аз як маротиба дар як сол тамринҳои муштараки зиддитеррористиро пешбинӣ мекунад. Ин тадбирҳо барои безарар гардонидани «таҳдиди афғонӣ»-и мавҷуда тавассути фаъолияти муштараки ниҳодҳои қудратии Тоҷикистон, Русия ва Чин равона шудаанд.
Як чиз возеҳ аст, як тартиботи нави одилонатари ҷаҳонӣ ҷойгузини сохти якқутби пасошӯравӣ хоҳад шуд ва ба Тоҷикистон ва минтақаи Осиёи Марказӣ субот ва имкониятҳои нави рушд медиҳад.
